Zgodnie z Regulaminem przyznawania i pozbawiania licencji zawodnika uprawniającej do uprawiania wioślarstwa (Regulamin przyznawania i pozbawiania licencji) posiadanie licencji stanowi warunek konieczny uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez Polski Związek Towarzystw Wioślarskich (PZTW). Potwierdza to również Regulamin zasad reprezentowania i zmiany przynależności klubowej zawodników w Polskim Związku Towarzystw Wioślarskich (Regulamin zasad reprezentowania i zmiany przynależności klubowej), który stanowi, iż warunkiem reprezentowania klubu przez zawodnika oraz uczestnictwa zawodnika niezrzeszonego w sporcie kwalifikowanym jest posiadanie przez zawodnika odpowiedniej licencji. Z obu regulaminów wynika zatem, iż w zawodach mogą startować zarówno osoby niestowarzyszone, a zatem nie związane z żadnym klubem sportowym, jak również zawodnicy reprezentujący konkretny klub, z którym łączy ich stosunek prawny wynikający z członkostwa na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach (u.p.o.s.) lub też umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej o reprezentowanie barw klubu.
Regulamin przyznawania i pozbawiania licencji, wskazuje, iż organem uprawnionym do wydawania licencji z upoważnienia zarządu PZTW jest Komisja ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych, przy czym licencję przyznaje się na pisemny wniosek zainteresowanej osoby składany za pośrednictwem macierzystego klubu sportowego, a w przypadku osoby niestowarzyszonej bezpośrednio do Komisji ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych. Dodatkowo, oprócz wspólnych dla obu grup zawodników dokumentów, jakie należy przedłożyć wraz z wnioskiem o wydanie licencji, osoba niestowarzyszona jest zobowiązana do przedstawienia pisemnego potwierdzenia posiadanych umiejętności i znajomości zasad rywalizacji sportowej w wioślarstwie – wystawionego przez dwóch trenerów wioślarskich.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż przepisy wewnętrzne PZTW pod pojęciem zmiany przynależności klubowej rozumieją nie tylko sytuację, gdy zawodnik przechodzi z jednego klubu do innego, ale również gdy zawodnik opuszcza dotychczasowy klub, by stać się zawodnikiem niezrzeszonym.
Zawodnik może dokonywać powyższych zmian przynależności klubowej, wyłącznie poza tzw. okresem startowym tj. między dniem 1 listopada danego roku kalendarzowego, a 15 marca następnego roku. Każdorazowa zaś zmiany przynależności klubowej oznacza konieczność ponownego uzyskania licencji.
Regulamin zasad reprezentowania i zmiany przynależności klubowej, wskazuje, iż zawodnik, który zgodnie z u.p.o.s. przestał być członkiem poprzedniego klubu i został członkiem innego klubu oraz zawodnik, którego łączyła z klubem poprzednim umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna o reprezentowanie barw klubu i który podpisał taką umowę z innym klubem o reprezentowanie jego barw po okresie obowiązywania umowy z klubem poprzednim, zobowiązany jest za każdym razem do wystąpienia za pośrednictwem tego klubu do Komisji ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych o wydanie licencji uprawniającej do udziału w sporcie kwalifikowanym w barwach nowego klubu. Wydanie licencji następuje po spełnieniu przez zawodnika warunków określonych w Regulaminie przyznawania i pozbawiania licencji oraz po dostarczeniu pisemnej zgody poprzedniego klubu na zmianę barw klubowych albo po wystawieniu przez Komisję ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych klubowi, do którego zawodnik chce przejść, „Potwierdzenia przynależności klubowej zawodnika”. Wydanie lub odmowa wydania Potwierdzenia, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, musi zostać dokonane w terminie do 30 dni od dnia złożenia za pośrednictwem klubu wniosku o wydanie licencji zawodniczej w nowym klubie.
W przypadku zaś zawodnika, który opuści dotychczasowy klub i zamierza brać udział w współzawodnictwie sportowym jako osoba niestowarzyszona, aby mógł on skutecznie uzyskać licencję zawodniczą, musi spełnić powołane wymogi Regulamin przyznawania i pozbawiania licencji oraz uzyskać „Potwierdzenie przynależności klubowej zawodnika” wydawane przez Komisję ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych. Oznacza to, iż w tym wypadku nie jest w ogóle konieczne uzyskanie zgody poprzedniego klubu, do którego należał zawodnik.
Na marginesie wskazania wymaga, iż jeżeli zawodnik niestowarzyszony będzie chciał związać się z nowym klubem i reprezentować jego barwy, konieczne będzie wystąpienie za pośrednictwem tego nowego klubu do Komisji ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych o „Potwierdzenie przynależności klubowej zawodnika”.
W przypadku zmiany klubu na podstawie wypowiedzenia umowy członkostwa (w oparciu o ustawę prawo o stowarzyszeniach) – Zawodnik, który zgodnie z przepisami Prawa o stowarzyszeniach przestał być członkiem poprzedniego klubu i został członkiem innego klubu zamierzający reprezentować nowy klub we współzawodnictwie organizowanym przez PZTW, występuje za pośrednictwem tego klubu do Komisji ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych PZTW o wydanie licencji uprawniającej do udziału w sporcie kwalifikowanym w barwach nowego klubu.
Uwzględniając powyższe, wskazać należy, iż zawodnik związany z klubem sportowym, który chciałby uzyskać licencję zawodnika niezrzeszonego, musi w pierwszej kolejności rozwiązać łączący go z tym klubem stosunek prawny. W przypadku zawodnika, którego nie wiąże z klubem umowa o pracę, umowa stypendialna lub inna umowa cywilnoprawna, a jedynie umowa członkowska, może ona zostać wypowiedziana jednostronnie w każdym czasie poprzez złożenie pisemnego oświadczenia w tym przedmiocie (taką możliwość gwarantuje m.in. §14 ust. 2 Statutu Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego). Znajduje to swoje uzasadnienie również w u.p.o.s., w szczególności w art. 6 ust. 2 tej ustawy, który jednoznacznie określa, że nikogo nie wolno zmuszać do udziału w stowarzyszeniu lub ograniczać jego prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia, a ponadto nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia albo pozostawania poza nim. Dobrowolność jest bowiem jedną z podstawowych cech stowarzyszeń.
Pomimo, iż Regulamin zasad reprezentowania i zmiany przynależności klubowej zdaje się nakładać pewne ograniczenia w tym zakresie, bowiem §3 ust. 1 tego Regulaminy stanowi, iż zawodnik, którego łączy z klubem umowa cywilnoprawna o reprezentowanie barw, nie może w świetle przepisów tego Regulaminu jednostronnie wypowiedzieć umowy i zmienić barwy klubowe przed upływem jej obowiązywania, to jednak podkreślenia wymaga, iż również taka umowa może być wypowiedziana przez zawodnika w każdym czasie z ważnych powodów. Uprawnienia do wypowiedzenia umowy z ważnych powodów nie można bowiem zrzec się z góry. Wynika to z faktu, iż przedmiotowa umowa co do zasady stanowi umowę o świadczenie usług sportowych, do której na podstawie art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm., dalej: „k.c.”) stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego, w którym umowę o reprezentowanie barw klubowych kwalifikuje się jako nienazwaną umowę cywilnoprawną o świadczenie usług sportowych (wyrok Sądy Najwyższego z dnia 29 czerwca 2010 roku, sygn. akt I PK 44/10).
Zgodnie zaś z brzmieniem art. 746 k.c. dopuszczalne jest wypowiedzenie zlecenia w każdym czasie, przez każdą ze stron ze skutkiem natychmiastowym (ex nunc), bez względu na to, czy dany stosunek zlecenia ma charakter trwały, czy został zawarty na czas oznaczony. Strony mogą w umowie zmodyfikować warunki dotyczące jednostronnego rozwiązania takiej umowy, jednakże z powołanym wyżej zastrzeżeniem, iż nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Gwarantuje to każdej ze stron możliwości rozwiązania zlecenia w przypadku np. utraty zaufania do drugiej strony.
W tym miejscu podnieść należy, iż jakiekolwiek umowne wyłączenie na przyszłość możliwości wypowiedzenia z ważnych powodów umowy o reprezentowanie barw klubowych, będzie nieważne.
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, potwierdzoną wyrokiem z 20 kwietnia 2004 roku, sygn. akt CK 433/03
„ze względu na to, że takie nieodwołalne zlecenie mogłoby służyć różnym celom, w tym także obejściu ustawy, ustawodawca zastrzegł, że nie można z góry zrzec się uprawnienia do wypowiedzenia z ważnych powodów (art. 746 § 3 k.c.) Naruszenie tego zakazu powoduje nieważność odnośnego postanowienia umowy (art. 58 § 1 k.c.; zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2001 r., III CKN 304/00, nie publ.)”.
Powyższe stanowisko jest w pełni akceptowane i nie budzi wątpliwości również w doktrynie, na co wskazuje J.Gutkowski (Komentarz, Tom V Zobowiązania. Część szczególna, 2017) stwierdzając, iż
„Komentowany przepis ma charakter dyspozytywny – strony mogą samodzielnie określić w umowie przesłanki oraz termin wypowiedzenia (wyrok SN z dnia 11 września 2002 r., V CKN 1152/00; wyrok SA w Krakowie z dnia 31 maja 2016 r., I ACa 235/16,; wyrok SA w Warszawie z dnia 25 marca 2010 r., I ACa 4/10), z zastrzeżeniem, że nie może to prowadzić do zrzeczenia się uprawnienia do wypowiedzenia stosunku zlecenia z ważnych powodów (art. 746 § 3). Jeżeli w umowie nie zostały określone przesłanki wypowiedzenia, do skuteczności oświadczenia dającego zlecenie nie jest konieczne wskazanie w nim przyczyny wypowiedzenia ani jej rzeczywiste istnienie (wyrok SN z dnia 9 lutego 2001 r., III CKN 304/00)”.
Uwzględniając powyższe, po złożeniu oświadczenia o rezygnacji z członkostwa w danym klubie sportowym działającym w formie stowarzyszenia, jak również wypowiedzeniu z ważnych powodów, jeżeli takowe istnieją, zawartej umowy o reprezentowanie barw klubowych, oraz spełnieniu warunków określonych w Regulaminie przyznawania i pozbawiania licencji i Regulaminie zasad reprezentowania i zmiany przynależności klubowej, nie będą istnieć przeszkody natury formalnej od przyznania licencji zawodnika niestowarzyszonego, oraz wydania zawodnikowi „Potwierdzenia przynależności klubowej zawodnika”.
Na zakończenie dodać należy, iż w sytuacji wystąpieniu zawodnika z klubu, przepisy wewnętrzne PZTW, nie przewidują aby klub był uprawniony do ewentualnego dysponowania licencją zawodnika, w tym do jej zatrzymania. Jak już wyżej wskazano zgodnie z Regulaminem przyznawania i pozbawiania licencji jedynie Komisja ds. Licencji i Zmiany Barw Klubowych jest podmiotem uprawnionym do wydania licencji zawodnikowi i do prowadzenia ewidencji tych licencji.
